Ustawa Prawo zamówień publicznych (dalej Pzp) to główny akt prawny regulujący proces przetargowy. Podmioty zobligowane do jej stosowania, zwane zamawiającymi, dla możliwości zawarcia umowy, muszą przeprowadzić formalną procedurę wyboru wykonawcy w jednym z trybów postępowania opisanych w ustawie. Podstawowe tryby przeprowadzenia postępowania to przetarg nieograniczony i ograniczony. Pozostałe, w głównej mierze opierające się na negocjacjach, to na przykład dialog konkurencyjny, negocjacje z ogłoszeniem, czy partnerstwo innowacyjne, a także tryb zamówienia z wolnej ręki. Wydatkowanie środków na rozwój firm z sektora MŚP przez Wielkopolski Fundusz Rozwoju sp. z o.o. odbywa się również z zastosowaniem przepisów Prawa zamówień publicznych.
Przetarg publiczny jest sformalizowany nie tylko co do struktury, czy obowiązków zamawiającego. Aby przedsiębiorca mógł stać się uczestnikiem postępowania i miał szansę na uzyskanie zamówienia, spełnić musi warunki udziału w postępowaniu oraz nie podlegać wykluczeniu. Przepisy ustawy Pzp określają, czego dotyczyć mogą warunki udziału w postępowaniu oraz zajście jakich okoliczności skutkować może wykluczeniem wykonawcy z udziału w przetargu. Zgodnie z art. 22 ust. 1b, warunki udziału w postępowaniu dotyczyć mogą kompetencji lub uprawnień wykonawców, ich sytuacji ekonomicznej lub finansowej oraz zdolności technicznej lub zawodowej. Zamawiający określają warunki poprzez wskazanie minimalnych poziomów zdolności, jakie wykonawcy muszą spełniać, a także środków dowodowych, w postaci oznaczonych dokumentów, za pomocą których wykonawcy mogą to spełnianie wykazać.
Jeśli natomiast chodzi o podstawy eliminujące wykonawców z udziału w przetargu, zostały one ujęte w zamkniętym katalogu przesłanek w art. 24 ustawy Pzp. Przepis ten zawiera zarówno podstawy o charakterze obligatoryjnym, jak i fakultatywnym. Oznacza to, że w zakresie podstaw obligatoryjnych, zamawiający mają obowiązek zweryfikować każdego uczestnika postępowania ws zamówienia publicznego i jeśli zachodzi co najmniej jedna z takich przesłanek, należy takiego wykonawcę wykluczyć z udziału w postępowaniu. Przesłanki o charakterze fakultatywnym mogą być badane, bądź nie, a o tym, czy weryfikacja będzie przeprowadzana, każdorazowo decyduje sam zamawiający, jeszcze przed wszczęciem postępowania. Weryfikacja podstaw wykluczenia odbywa się również, podobnie jak badanie spełniania warunków udziału w postępowaniu, w oparciu o konkretne dokumenty wskazane w przepisach.
Dokumenty, które mają służyć jako środki dowodowe potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu, wskazuje zamawiający w relacji do warunków, jakie sformułował. Dokumenty, które potwierdzają brak podstaw do wykluczenia wykonawcy, są to co do zasady dokumenty urzędowe, określone wprost w przepisach. Obie kategorie dokumentów nie mogą wykraczać poza katalog wyznaczony treścią Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów ws rodzajów dokumentów, jakich żądać może zamawiający od wykonawców w postępowaniu ws zamówienia publicznego. O ile zatem wykazy, czy oświadczenia dotyczące spełniania warunków udziału w postępowaniu są właściwe dla przedmiotu danego zamówienia, o tyle dokumenty składane na wykazanie braku podstaw do wykluczenia w każdym przetargu publicznym będą takie same.
Przedsiębiorca chcący wystartować w przetargu publicznym winien uzyskać i dysponować:
1) zaświadczeniem właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego albo innym dokumentem potwierdzającym, że Wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, lub innym dokumentem potwierdzającym, że Wykonawca zawarł porozumienie z właściwym organem w sprawie spłat tych należności wraz z ewentualnymi odsetkami lub grzywnami, w szczególności uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu;
2) zaświadczeniem właściwego naczelnika Urzędu Skarbowego potwierdzającym, że Wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, lub innym dokumentem potwierdzającym, że Wykonawca zawarł porozumienie z właściwym organem w sprawie spłat tych należności wraz z ewentualnymi odsetkami lub grzywnami, w szczególności uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu;
3) informacją z Krajowego Rejestru Karnego w odniesieniu do każdej osoby wykazanej w rejestrze przedsiębiorców, będącej wspólnikiem lub pełniącej funkcję w organach spółki handlowej albo w odniesieniu do osoby przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą wpisanego do CEiDG oraz w odniesieniu do przedsiębiorcy jako podmiotu zbiorowego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt. 13, 14 i 21 ustawy Pzp.
Dokumenty urzędowe wskazane powyżej wykonawca zobowiązany będzie złożyć w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia z udziału w postępowaniu w zakresie przesłanek obligatoryjnych. Co do przesłanek fakultatywnych, wskazanych w art. 24 ust. 5 ustawy Pzp, przedsiębiorca winien dysponować głównie aktualnym odpisem z Krajowego Rejestru Sądowego jeśli formą prowadzonej przez niego działalności jest spółka prawa handlowego. Jeśli zaś jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą, zamawiający weryfikować będzie jego wiarygodność w oparciu o informacje ujawnione w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Przepisy przywołanego Rozporządzenia ws. rodzajów dokumentów regulują okres aktualności wymienionych powyżej dokumentów. Zaświadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz z Urzędu Skarbowego zachowują aktualność przez 3 miesiące od daty ich wystawienia, natomiast informacje z Krajowego Rejestru Karnego zachowują aktualność przez okres 6 miesięcy od dnia ich uzyskania przez przedsiębiorcę. Co się tyczy odpisów z rejestrów i ewidencji, z uwagi na możliwość pobrania odpisu, bądź wyciągu informacji z systemu elektronicznego w czasie rzeczywistym, nie ma podstaw do kwestionowania ich aktualności.
Należy przy tym zwrócić uwagę na istotną kwestię. Jeśli przedsiębiorcy będą chcieli wspólnie startować w postępowaniu ws zamówienia publicznego, tworząc tzw. konsorcjum, muszą pamiętać, że zamawiający zobowiązani są weryfikować podmiotowość każdego z nich pod kątem możliwości wykluczenia. Co za tym idzie, każdy z przedsiębiorców tworzących konsorcjum, winien dysponować aktualnymi dokumentami w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia z udziału w postępowaniu.
Inaczej sytuacja przedstawia się w odniesieniu do środków dowodowych składanych na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu. Głównie bowiem potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu, leży u podstaw wspólnego startu w przetargach publicznych, szczególnie przez firmy z sektora MŚP. Ale temu jakie dokumenty i w jaki sposób winni przygotować wykonawcy tworzący konsorcjum, aby skutecznie wykazać spełnianie warunków udziału w postępowaniu, poświęcony będzie osobny artykuł.
Wielkopolski Fundusz Rozwoju sp. z o.o. w swojej ofercie posiada produkt finansowy – Pożyczka Regionalna – o charakterze inwestycyjno-obrotowym, dedykowany przedsiębiorcom z sektora MŚP, którzy zamierzają ubiegać się o realizację zamówienia publicznego lub realizują takie zamówienie na obszarze województwa wielkopolskiego. Zachęcamy do zapoznania się z ofertą Spółki.
Opracowała mec. Joanna Kieliszewska
